Na Dubaï is Brussel de tweede meest diverse stad ter wereld. Volgens het World Migration Report 2015 heeft 62% van de inwoners van het Brussels Gewest een migratieachtergrond. Deze sterke diversiteit zou ook gereflecteerd moeten zijn in de musea van Brussel. Toch vindt Brusselsmuseums – de onafhankelijke koepelfederatie van 120 Brusselse musea en kunstcentra – dat de museumsector nog veel bij te leren heeft op vlak van inclusiviteit en diversiteit. Dus stelt zich de vraag: is de inhoud van de musea divers genoeg? En is er voor iedereen wat wils in de Brusselse musea?
Voor de modefans onder ons is er bijvoorbeeld het Mode & Kant Museum, waarin een collectie bewaard wordt van meer dan 10.000 kledingstukken die een rol gespeeld hebben in de geschiedenis van de mode. Het museum bevat kledingstukken vanuit de 16e eeuw tot de hedendaagse mode. Ook maken ze gebruik van thematische tentoonstellingen en wordt er enkel gefocust op de mode van Belgische en West-Europese burgers. ‘Brussels Touch’ is een tentoonstelling die de bezoeker uitnodigt om de ‘Brusselse mode’ te ontdekken, maar vooral welke invloed Brussel heeft gehad op de hedendaagse mode. Deze tentoonstelling toont het Brusselse karakter aan de hand van maar liefst 33 ontwerpers en loopt nog tot 15 mei 2022 in het Mode & Kant Museum.
Geschiedkundige musea zijn ook talrijk aanwezig in het centrum van Brussel. Het ‘BELvue Museum’ bijvoorbeeld vertelt de rijkelijke geschiedenis van ‘ons Belgenland’ na. In het museum wordt er gewerkt met verschillende thema’s, zoals: democratie, welvaart, solidariteit, pluralisme, migratie, talen en Europa, om de rijkelijke geschiedenis van België te ontdekken. Een museum over de geschiedenis van de stad Brussel vind je terug in ‘Het Broodhuis’. In dit museum – gelegen op de grote markt van Brussel – leer je meer over de rijke geschiedenis van Brussel.
Diversiteit in de kunstencentra
In het hartje van Brussel is er een speciaal en divers kunstencentrum te vinden, namelijk CENTRALE for contemporary art. Het kunstencentrum bevindt zich in een oude elektriciteitscentrale en hanteert een open visie op kunst, afgestemd op de stad en de maatschappij. Het centrum brengt niet alleen bekende, maar ook onbekende, kunstenaars aan bod, al dan niet afkomstig uit België. Een belangrijk aspect bij CENTRALE is het publiek. Ze willen iedereen – echt iedereen – betrekken in hun activiteiten, zoals een rondleiding door hun collecties, workshops of zelfs deelname aan een creatie. Zo is er de tentoonstelling ‘Alien’ van Oussama Tabti, waarin hij in zijn kunst een kritische blik werpt op de geopolitiek. De kunstenaar koppelt zijn eigen ervaringen aan die van de immigrant “Algerian Man” uit het begin van de 20e eeuw. Hij werpt belangrijke vragen op, zoals hoe moeilijk het is om je te bewegen in een wereld die verdeeld is tussen ‘diversiteit en verschil’ langs de ene kant en ‘dorpse bekrompenheid’ langs de andere kant. De tentoonstelling loopt van 28 april 2022 tot 18 september 2022 in CENTRALE for contemporary art.
Een bekender kunstencentrum in het hartje van Brussel is de BOZAR, eerder bekend als ‘Paleis voor Schone Kunsten’. De BOZAR heeft geen eigen collectie, maar het focust zich op tentoonstellingen en concerten waarin een multidisciplinair aanbod naar voren komt. Zo wordt er in de BOZAR ook gewerkt rond theater, debat, film, literatuur en verschillende andere kunstvormen. De BOZAR richt zich specifiek op diversiteit en inclusie op alle niveaus en binnen alle afdelingen van het kunstencentrum. Dat zie je in de verschillende tentoonstellingen en activiteiten die plaatsvinden in de BOZAR, zoals het initiatief ‘leerstoel Mahmoud Darwish’. Dit initiatief heeft als doel om het werk van de Palestijnse dichter Mahmoud Darwish te verspreiden en om zowel de kunst uit het Midden-Oosten en de Maghreb-landen als het werk van regisseurs, filmmakers en schrijvers uit deze streek te promoten.
Een ander pareltje uit Brussel is CINEMATEK, ook wel gekend als het ‘Koninklijk Belgisch Filmarchief’. CINEMATEK werkt rond drie grote pijlers: filmcollecties bijhouden, onderzoek en publiekswerking, zoals filmvertoning en educatie. In de visie van CINEMATEK benadrukken ze dat ze geen enkele film of document willen uitsluiten voor vertoning aan het publiek. Ook focussen ze zich op de juiste omkadering, met het genderspectrum, racisme en de impact van een film op representatie in het achterhoofd. Ze willen bijdragen aan maatschappelijke gesprekken via diverse programmatie en specifieke educatie.
Van het Mode & Kant museum tot het Riolenmuseum, het Brusselse Gewest telt 80 verschillende musea en Brussel-stad alleen al telt er maar liefst 46. Sommige musea focussen zich enkel op Brussel, België of het Westen, maar er zijn ook tal van musea in Brussel die zich focussen op diversiteit en verschillende stemmen aan bod willen laten komen. Weet je niet waar te beginnen? Hieronder vind je een kaart met verschillende tentoonstellingen aangeraden door de redactie van Project B.